โหราศาสตร์ตกถึงมือประชาชนเมื่อใด
โหราศาสตร์เป็นวิชาละเอียดสับสน จะต้องใช้การสังเกตพิจารณากันจริง ๆ มิใช่เห็นตำราแล้วก็เข้าใจทันที เพราะภาษาของตำราโหราศาสตร์นั้นยากมาก และกฎเกณฑ์มีมากสับสน ไม่มีโรงเรียนเรียนกัน คำสอนก็เป็นคำเฉพาะบ้าง คำอรรถบ้าง คำโคลงบ้าง ฯ ซึ่งหาข้อความอ่านง่าย ๆ อ่านแล้วเข้าใจทีเดียวไม่มี
วิชาโหราศาสตร์นี้ เดิมมีอยู่แต่เฉพาะพราหมณ์ ซึ่งเป็นโหรประจำพระองค์พระเจ้าแผ่นดิน หรือผู้ครองนครเท่านั้น หาใช่มีอยู่สำหรับบุคคลทั่วไปดั่งปรากฏอยู่ ณ บัดนี้ไม่และพยากรณ์ของโหรสมัยโบราณก็พยากรณ์แก่ผู้ที่ทราบเวลาเกิดแน่นอนเท่านั้น
วิชาโหราศาสตร์พึ่งตกมาถึงมือประชาชนทั่วไป เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๕ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้เปิดหอพระสมุดแห่งชาติขึ้น และผู้ที่มีคัมภีร์หรือตำราต่างๆ ก็นำมามอบให้แก่หอสมุด หอสมุดก็เปิดโอกาสให้แก่ประชาชนเข้ายืมอ่านและคัดลอกตำรับตำราต่าง ๆ ได้ ด้วยเหตุนี้ วิชาโหราศาสตร์จึงออกไปสู่ประชาชนทั่ว ๆ ไป แต่ลุ่ม ๆ ดอน ๆ เนื่องจากวิชาโหราศาสตร์เป็นวิชาที่ละเอียดอ่อน สับสนมีคำยากมาก มีผู้เรียบเรียงรวบรวมตำราขึ้นมาก็มากเล่ม และราคาแพง
สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ มีผู้ครองตำแหน่งโหราธิบดี ๖ ท่านมีรายงานดังนี้
๑. พระยาโหราธิบดี (ชื่อ อิ่ม)
๒. พระยาโหราธิบดี (ชื่อ คำ)
๓. พระยาโหราธิบดี (ชื่อ บัว)
๔. พระยาโหราธิบดี (ชื่อ เถื่อน)
๕. พระยาโหราธิบดี (ชื่อ ชุ่ม)
๖. พระยาโหราธิบดี (ชื่อ แหยม)
ผู้ครองตำแหน่งโหราธิบดีทั้ง ๖ ท่านหามีผู้สืบตระกูลติดต่อกันไม่ ตัวอย่างหาผู้สืบตระกูลติดต่อกันไม่ได้ คือ ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ศรีปราชญ์เป็นบุตรพระยาโหราธิบดีตามประวัติศาสตร์ศรีปราชญ์นี้มีปฏิภาณดีเลิศกว่าคนในสมัยนั้น แต่ศรีปราชญ์ไม่ได้ครองตำแหน่งโหราธิบดี ด้วยอำนาจโชคชะตาของมนุษย์ย่อมอยู่เหนือสิ่งอื่นใด ดูแต่ศรีปราชญ์เถิด แม้ทั้งที่ได้รับพระราชทานพรสมเด็จพระนารายณ์มหาราชแล้วก็ยังคุ้มไม่ได้ ดังที่พระยาโหราธิบดีพยากรณ์ไว้แต่เยาว์ว่าจะถูกประหารด้วยคมหอกคมดาบ |